Giay ndị mmadụ - Holylandvietnamstudies.com

Obodo GIAY nke agbụrụ 54 dị na Vietnam

3244 Echiche

GIAY nwere ọnụ ọgụgụ mmadụ 54.002. Na Lao Cai¹, Aha Giang², Lai Chau³ na Cao Bang⁴ Mpaghara. A na-akpọkwa GIAY Nhang, Dang, Pau Thin, Cui Chu na Xa. Asụsụ GIAY bụ nke Tay-Thai ⁵ otu.

GIAY na-akọ osikapa n'ọhịa. Nke ozo bu milpas bu ebe ikwado ulo oru, inye ya ego ndi ozo. Ndi GIAY na-azuputa otutu umuaka maka nnabata, inyinya eji eme njem, ezi na ulo ozuzu okuko.

GIAY ndị nwoke na-eyi traụza, uwe mwụda na okpu. Mụ nwanyị na-eyi akwa uwe nwere mkpịsị mkpịsị aka ya okpu ya na uwe ogologo ọkpa ya. Ha na-eyi ọnya ntutu ha n'isi ma ọ bụ jiri okpu. A na-ahụkarị uwe ndị eji achọ mma na uwe nwanyị, akpa, ohiri isi, ákwà mgbochi na akwa ụmụaka.

Obodo GIAY juru eju, ụfọdụ nwere ike nwee ọtụtụ narị ụlọ. Ndị GIAY na-ebikarị na ụlọ ụlọ (na Ha Giang⁶ na Cao Bang⁷na ụlọ ndị e wuru n’elu ala ()na Lao Cai ¹ na Lai Chau³). Akụkụ etiti nke ụlọ ahụ bụ maka ịnabata ndị ọbịa na ebe ịchụ aja nke ndị nna ochie. Di na nwunye ọ bụla bi n'otu obere ọnụ ụlọ.

Omenala ndị nna bụ iwu nke ezinụlọ GIAY. Childrenmụaka na-aza aha nna ha. Ezinụlọ nke nwa okorobịa na-achọ ịlụ nwa ha nwoke. Mgbe agbamakwụkwọ ahụ gasịrị, nwanyị ahụ a na-alụ ọhụrụ bịara n’ezinụlọ di ya. Kaosinadị, ebe obibi nke matrilocal bụkwa ihe ama ama. N’oge gara aga, alụm di na nwunye site na “ịtọrọ mmadụ” bụ nke ndị na-alụ nwanyị ọhụrụ na nkwekọrịta ezinụlọ ya mgbe nwa okorobịa enweghị ike ịkwụ ụgwọ mmemme na agbamakwụkwọ.

GIAY ndị inyom dị ime ga-erubere ihe ndị a na-ekwu isi ike ma kpee ekpere ka e nye ha nsogbu. Mgbe nwa ọhụrụ dị otu ọnwa, a na-eme emume iji gwa ndị nna nna nke ọmụmụ ahụ ma kpee ekpere maka nchebe ha. N’ememe ahụ, onye soccerer dere n’otu uhie uhie akwa horoscope nwa ahụ. A na-enyocha horoscope maka alụmdi na nwunye nke onye nwe ya na olili ya mgbe e mesịrị.

Dabere na echiche nke GIAYS 'cosmogonic, eluigwe na ụwa bụ ụwa nke ndị bi na mbara igwe na ụwa. Mgbe mmadụ nwụrụ, ọ bụ omenala na ọ bụrụ na a haziri olili na olili nke ọma, a ga-eburu onye ahụ nwụrụ anwụ gaa n’eluigwe. Kama nke ahụ, a ga-ebibi ya na ifo.

Na ebe ịchụàjà ahụ, ndị GIAY na-efe ofufe ọ bụghị nanị ndị nna nna ha kamakwa mkpụrụ ndụ ihe nketa nke kichin, mbara igwe na ụwa. Ha na-efekwa chi nwanyị ịmụ nwa na mmụọ ụlọ. Ọbụna ụfọdụ ezinụlọ na-efe ndị nna nna nwunye ha. A na-efe ndị nna ochie ochie ofufe dị ka mkpụrụ ndụ ihe nchebe.

Ihe nketa ọdịnala nke GIAY bara ụba gụnyere ọtụtụ akụkọ mgbe ochie, uri, prorius, egwuregwu na egwu ọdịnala. Ọtụtụ akụkọ na-akọwa ihe ndị sitere n'okike. A na-akọ akụkọ ụfọdụ na abụ ọma (kọọ akụkọ). Folksongs bụ ihe ewu ewu na ụdị egwu dị iche iche na egwu egwu ịhụnanya.

Mụ nwanyị ndị Giay - Rome achicha - Holylandvietnamstudies.com — Imụ nwanyị GIAY na-eme achicha Rom ke Lao Cai (*Isi mmalite: VOV-ụwa*)

BAN TU THU
06 / 2020

ndetu:
¹:… Na-emelite…

IHE:
◊ Isi mmalite & Images: Otu dị iche iche dị na Vietnam, Thong Tan Ndị nkwusa, 2008.
Ban Edemede ederede na mkpụrụedemede italic etinyere na Ban Tu Thu - karịahdiavietnamhoc.com

(Gara 1,214 ugboro, 1 nleta taa)

Echiche Post: 4,078