Obodo BA NA nke ndị agbụrụ iri na ise na Vietnam

Hits: 750

   Ndi BA NA nwere onu ogugu kariri 90,259 ndi nwere otutu mpaghara di iche-iche akporo Lo-lo, Gio-lang (Y-lang), Ro-ngao, Krem, Roh, Kon Kde, Alacong, Kpangcong na Bo-nam. Ha biri Kon Tum¹ Province na akụkụ ọdịda anyanwụ nke Binh Dinh² na Phu Yen³ Ngalaba. Asụsụ BA NA bụ nke Mon-Khmer ezi na ulo.

  Ndị BA-NA na-ebi na osikapa na bum nke osikapa, nri enyemaka nke ahịhịa, akwụkwọ nri, mkpụrụ osisi, okpete na akwa maka ịkwa akwa. N'ụbọchị ndị a, ụfọdụ obodo BA NA na-akụ kọfị na ihe ọkụkụ ndị ọzọ. Ewezuga ọrụ ugbo, BA NA na - azụ ehi, ọkụkọ, ezì na ewu. Fọrọ nke nta obodo niile nwere forge. N'ebe ụfọdụ, BA NA nwere ike ịme ite. Mụ nwanyị na-akwa akwa iji mee uwe ezinụlọ ha ebe ụmụ nwoke na-eme nkata na ịkwa akwa. N'oge gara aga, ha na-eme ọrịre ebe ha na-akwụ ụgwọ maka ngwongwo na cocks, anyụike, nkata paddy, ezi, ite ọla, ite, gongs na atụ.

  Ndị BA-NA bi na ụlọ-na-stilts. N'oge gara aga, ogologo ụlọ ndị a ma ama ma dabara adaba maka ezinụlọ dị ogologo. Ugbu a ezinụlọ NA NA na-achọkarị ibi n'obere ụlọ. N’obodo nta ọ bụla, a na-enwe ụlọ ndị mmadụ na-akpọ kụrụ Nke pụtara iche na ịdị elu ya na ịma mma ya, ọ bụ isi ụlọ ọrụ obodo ahụ ka a na-ahazi nzukọ ndị okenye na ndị ime obodo, a na-eme emume dị iche iche, ma nabata ndị ọbịa. Nke a bụkwa ebe ụmụnwoke na-alụbeghị di na-ehi ụra n’abalị.

   Dika omenaala di na nwunye si di, umu aka umuaka ndi nwere BA-NA nwere onwe ha n’oria ndi ha na ha ghota. A na-alụ di na nwunye n'okpuru omenala. Di na nwunye ahụ na-eto eto na-ebi na nke ọzọ n'ezinụlọ ha na oge nke ezinụlọ abụọ ahụ haziri. Mgbe amuchara nwa mbu, enyere ha ikike iguzobe ezinulo nuklia ha. A na-eji obi ọma na nchebara echiche emeso ụmụaka ahụ. A naghị enye ndị obodo ahụ otu aha. Ọ bụrụ na ndị nwere otu aha ahụ zute ibe ha, ha ga-eme ememme maka mmekọrịta mba ọzọ na ịkọwa usoro ọchịchị dị ka afọ si dị.

   BAmụ BA NA nwere ikike iketa ihe nketa. Ndi nile n’ezi n’ulo n’ezi biri na nkwekorita.

   The BA-NA na-asọpụrụ mmụọ ndị metụtara mmadụ. Mmụọ ọ bụla nwere aha kwesịrị ekwesị na-aga mgbe a na-akpọ aha boc (Mr.) ma ọ bụ da (Oriaku). N'echiche ha, onye ahụ nwụrụ anwụ na-atụgharị n'ime mkpụrụ obi, nke mbụ mkpụrụ obi na-adịgide ebe a na-eli ozu obodo, mgbe ahụ ọ na-abịakwute ala nna nna mgbe “ili hapuru”Emume. Omume a bụ ngwụsị ikpeazụ nke onye ahụ nwụrụ anwụ.

  BA NA nwere nnukwu akụ na ụba ndị mmadụ na nka na nka gụnyere folksong na egwuri egwu a na-eme n'ememe na ememe okpukpe.

  Ngwa egwu di iche-iche, dika ihe egwuru-egwu di iche iche. t'rung xylophone, nwanne, klong tinye, ko-nl, khinh khung goong stringed zithers na na-abụghị, avong na to-tiep opi. Egosiputara uche ahu bu BA NA gosiputara na ihe ichoro nke anakpo osisi n’elu ulo ha na n’ili.

GỤỌ ỌZỌ:
'  Obodo nke 54 ETHNIC GROUPS na Vietnam - Nkebi 1.
Versiondị Vietnamese (vi-VersiGoo): CONG DONG 54 Dan toc Viet Nam - Phan 1.
Versiondị Vietnamese (vi-VersiGoo): Nguoi BA NA trong Cong dong 54 Dan toc anh em o Viet Nam.
◊ wdg.

BAN TU THU
06 / 2020

ndetu:
^* Ihe omuma ndi mmadu n’isiokwu a bu ihe emelitere dika onu ogugu July 1, 2003 Kọmitii Vietnam Maka Ethmụnna Nta.
¹ :… Na-emelite…

IHE:
◊ Isi mmalite & Images:  Otu dị iche iche dị na Vietnam, Thong Tan Ndị nkwusa, 2008.
Ban Edemede ederede na mkpụrụedemede italic etinyere na Ban Tu Thu - karịahdiavietnamhoc.com