NÔM Demotic edemede
Hits: 723
"Chữ Nôm, bụ ochie edemede asụsụ obodo nke asụsụ Vietnamese. Mgbe Vietnamese nwesịrị nnwere onwe na China na 939 OA. chữ Nôm, ihe odide ideographic nke na-anọchi anya okwu Vietnamese, ghọrọ edemede mba. N'ime afọ 1000 sochirinụ—site na narị afọ nke 10 ruo na nke 20—ọtụtụ akwụkwọ Vietnamese, nkà ihe ọmụma, akụkọ ihe mere eme, iwu, ọgwụ, okpukperechi, na amụma gọọmentị ka edere na ya. Nm edemede. N'ime afọ 24 nke Ndị eze ukwu Tay-Sơn (1788-1802), Edere akwụkwọ nchịkwa niile na ya Chữ Nôm. N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, ihe dị ka afọ 1,000 nke akụkọ ọdịnala Vietnamese ka edere na usoro a pụrụ iche.
Ihe nketa a fọrọ nke nta ka ọ bụrụ efu ugbu a. Site na narị afọ nke 17 ọbịbịa nke quốc ngữ – odide ụdị Roman ọgbara ọhụrụ—N'agụma akwụkwọ ji nwayọọ nwayọọ nwụọ. Ọchịchị ndị France na-achị nyere iwu megide iji ya eme ihe. Taa, ihe na-erughị 100 ndị ọkà mmụta n'ụwa niile nwere ike ịgụ ihe Nm. Ọtụtụ n'ime akụkọ ihe mere eme nke Việt Nam, dị ka a pụrụ isi kwuo ya, nde mmadụ 80 na-asụ asụsụ ahụ apụghị inweta.”1
"Chữ Nôm (喃, IPA: [cɨ̌ˀ nom], n'ezie "ndịda ndịda"),2 na mbụ oge na-akpọkwa Chữ Nam (𡨸南) ma ọ bụ Quốc Âm (Ụka, "ụda mba"), bụ usoro ederede logographic nke ejiribu dee ya Asụsụ Vietnamese. Ọ na-eji ọkọlọtọ set nke oge gboo Ihe odide China na-anọchi anya Ndị Sino-Vietnamese okwu na ụfọdụ okwu Vietnamese, ebe emepụtara mkpụrụedemede ọhụrụ na ụdị China iji nọchite anya okwu ndị ọzọ.3
Ọ bụ ezie na e ji asụsụ Chinese oge gboo dee ide ihe na Vietnam,4 ruo na mmalite narị afọ nke 20 (ma ewezuga nkwubi okwu abụọ dị nkenke), chữ Nôm ejirila ọtụtụ ihe n'etiti narị afọ nke 15 na 19 site n'aka ndị omenala Vietnam, gụnyere ụmụ nwanyị, maka ọrụ ndị a ma ama, ọtụtụ n'amaokwu. Otu n'ime akwụkwọ ndị Vietnamese kacha mara amara, Akụkọ nke Kiều, e dere na chữ Nôm.
N'afọ ndị 1920, mkpụrụedemede Vietnamese sitere na Latin nke ndị ozi ala ọzọ Jesuit mepụtara chữ Nôm dị ka ụzọ kacha amasị ịdekọ Vietnamese. Mgbe Ụmụ agwa Han a ka na-eji maka ịchọ mma, akụkọ ihe mere eme na uru emume yana akara nke chi ọma, Ụmụ agwa Nôm adabala na arụ ọrụ ọ bụla ọzọ na Vietnam ọgbara ọhụrụ na-akwado mkpụrụedemede. Ọrụ nke ichekwa na ọmụmụ nke ederede Vietnamese edere na Nm (kamakwa ederede Chinese oge gboo sitere na Vietnam) a na-eduzi ya Ụlọ akwụkwọ Ọmụmụ Hán-Nôm na Hanoi."5
Na-emelite…
IHE:
1 Isi mmalite: Vietnamese Nom Preservation Foundation.
2 Nguyễn, Khuê (2009). Chữ Nôm: cơ sở và nâng cao. Ho Chi Minh City National University obibi akwụkwọ. p. 5.
3 “edemede Chữ-nôm”. Omniglot.
4 Nguyễn, Tri Tai (2002). Ghọta na Hán. Tập I: Cơ sở. Ho Chi Minh City National University obibi akwụkwọ. p. 5.
5 Isi Iyi: Wikipedia Encyclopedia.
BAN TU ihe
02 / 2020