ĐINH BỘ LĨNH (924, Hoa Lư - 979, Hoa Lư, afọ 55)

Hits: 898

     ĐINH BỘ LĨNH (924–979) (r. 968–979), akpọrọ aha ya Enh Hoàn (丁丁桓) ¹), bụ nke mbụ Onye isi ala Vietnam na-eso ntọhapụ nke mba ahụ n'ọchịchị nke Ọchịchị Han nke Southern China, yana onye bidoro obere oge Yninh eze na onye puru iche na nguzobe nke Nnwere onwe nke Vietnamese na ịdị n'otu ndọrọ ndọrọ ọchịchị na narị afọ nke iri. Ọ dị n'otu Vietnam site na imeri ndi isi ndi isi agha iri na abuo wee ghọọ mbụ eze ndu Vietnam. Mgbe ọ rịgoro n’eluigwe, ọ gụgharịrị aha obodo ahụ I Cồ Việt. A maara INH BỘ LĨNH dị ka Nke a bụ nke ukwuu (丁 先 皇; n'ụzọ nkịtị "Đinh, eze gara aga").

Ndụ na ọrụ

ĐINH BỘ LĨNH mụrụ na 924 na Hoa Nwachukwu (na ndịda Red Delta Delta, n’ebe bụ Ninh Bình Province taa). Na-etolite na a obodo ime obodo n'oge ndị a disintegration nke Ọchịchị Tang nke China nke na-achịkwa Vietnam ruo ọtụtụ narị afọ,           ĐINH BỘ LĨNH ghọrọ onye ọchịagha obodo mgbe ọ dị obere. Site n'oge ọgba aghara a, ndị mbụ Vietnamese polity pụta mgbe onye isi agha Ngọ Quyền merie ndị Ndị agha ndịda Han na Agha mbu nke Osimiri Bạch Đằng na 938. Otú ọ dị, ndị Ọchịchị Ngô adighi ike ma nweghi ike ijikọ otu ọnụ Vietnam. N'ịgbaghara ọgba aghara ụlọ nke asọmpi nke ndị ọchịagha iri na abụọ maka ịchịkwa mba ahụ, yana egwu egwu nke ndị ọzọ na-anọchi anya ya Ndịda Han, nke lere onwe ya anya dị ka onye nketa nke onye ahụ alaeze oge ochie nke Nan Yue nke gbakwunyere abughi nani n'ebe ndịda China kamakwa ndị Bac Bo mpaghara of ugwu Vietnam, ĐINH BỘ LĨNH chọrọ usoro iji mee ka ndọrọ ndọrọ ọchịchị dịrị n'otu Vietnamese. N'elu onwu nke ikpeazu Ngọ eze na 965, o weghaara ọchịchị ma hiwe alaeze ọhụrụ nke isi obodo ya dị na mpaghara ya Hoa Nwachukwu. Iji mee ka o doo anya na ọ gbasara eze ndị eze gara aga, ọ lụrụ nwanyị Ngô ezinụlọ.²

        In afọ ndị mbụ nke ọchịchị ya, ĐINH BỘ LĨNH kpachapụrụ anya iji zere iwe iwe Ndịda Han. Otú ọ dị, na 968, o weere nzọụkwụ mkpasu iwe nke ịnakwere aha nke Emperor (Ezigbo Đế) ma si otú ahụ na-ekwupụta nnwere onwe ya Nchịkwa nke China. Ọ tọrọ ntọala Yninh eze wee kpọọ alaeze ya I Cồ Việt. Echiche ya gbanwere, mgbe ọ dị ike Abụ Dynasty agbakwunye Ndịda Han na 971. Na 972, ĐINH BỘ LĨNH nyere onwe ya otuto na Abụ site na izipu ozi onyinye iji gosipụta nsogbu ya Emperor ndị China. Emperor Taizu nke Abụ mechara mara nke Onye ọchịchị Vietnam as Giao Chỉ Quận Vương (Eze Giao Chi), aha nke gosiputara mmekorita nke vassalage na ido onwe ya alaeze ukwu. Mara nke ọma Abụ ndị agha ike, ma nwee mmasị ichebe nnwere onwe nke obodo ya, ĐINH BỘ LĨNH nwetara nkwekọrịta na-enweghị mmekpa ahụ n'ọnọdụ ụtụ ndị a ga-akwụ Ogige China kwa afọ atọ.

Mmekọrịta mba ọzọ

      In mgbakwunye na ijikwa mmekọrịta na China, ĐINH BỘ LĨNH gbasiri ike gbanwee ọchịchị na ndị agha nke Vietnam iji mee ka ntọala nke steeti ọhụrụ dị ike. O guzobere ụlọ ikpe eze na ndị isi nke ndị ọrụ obodo na ndị agha. ĐINH BỘ LĨNH guzobekwara usoro ikpe ziri ezi nke na-enye ntaramahụhụ ikpe site na isi ya na ite mmanụ ma ọ bụ site na inye ya agị agụ, ka o wee gbochie ndị niile chọrọ iwu ọhụrụ na alaeze ahụ.

Ogbugbu nke Đinh Bộ Lĩnh

       Hma obu, Ọchịchị Đinh Bộ Lĩnh emeghị ogologo oge. N’afọ 979, onye isi n’obí eze, nke e dere n’ike mmụọ nsọ wee gbuo ha abụọ Nke a Bộ Lĩnh na ọkpara-ya Enyi Liễn mgbe ha na-ehi ụra n’obí eze. Ndị ọchịagha nwudoro onye ogbugbu ahụ ngwa ngwa wee gbuo ya Nguyễn Bặc. BỘ LĨNH bụ nwa ya nwoke dị afọ isii nke dị ndụ Dinh Phe De.

        The Abụ ndị eze chọrọ iji ohere nke ọgba aghara ọnọdụ I Cồ Việt iji wughachi Njikwa China ma zipu ndi agha ka ha bia Vietnam. N'ime nsogbu a, LÊ HOÀN, onye isi ndị isi nke Ndị agha Đinh Bộ Lĩnh, batara n'ọchịchị ike, wepụrụ eze nwa eze n'ọchịchị, kpochapụ ndị na-emegide ya n'ụlọ ikpe, ma soro ndị Eze Nwanyị Nwanyị Dương Vân Nga. LÊ HOÀN meriri ndị ahụ Mwakpo abụ, kwupụtara onwe ya Emperor, na ntọala Oge mbido Lê. Ọ gara n'ihu na-akpọ obodo ahụ "I Cồ Việt. "

References

1.  TRẦN TRỌNG KIM na-ekwu na Việt Nam dị elu: "Có sách chép rằng Đinh Tiên-hoàng tên là Hoàn 桓, chứ không phải là Bộ Lĩnh. Bộ Lĩnh là một tước quan của Trần Lãm phong cho Đinh Hoàn. Nhưng xét trong ”Khâm-định Việt-sử” và các sách khác thì thấy chép Đinh bộ Lĩnh chứ không thấy Đinh Hoàn. Vậy nay cứ theo sách Khâm-định má chép. "(Dabere na ụfọdụ akwụkwọ, aha mbụ Đinh Bộ Lĩnh bụ ).)
2. HỮU NGỌC. Na-awagharị na ọdịnala Vietnamese 2004 - Peeji nke 393: “Nguyễn Bặc… na ndị isi obodo nyeere Đinh Bộ Lĩnh aka ịkwụsị oge ọgba aghara nke ndị ọchịagha iri na abụọ tupu usoro ndị eze Đinh. "
3. Isiokwu banyere Nke a Bộ Lĩnh on Nchoputa .free.fr

ndetu :
Isi mmalite:  wikipedia.com.
'  Isi isiokwu, amaokwu, mkpụrụedemede, obi ike, ederede italic, gosipụtara sepia ihe oyiyi edoziri Ban Tu Thư - karịahdiavietnamhoc.com

BAN TU ihe
6 / 2021